Número 45 - 2013
Artículos

Early Aquinas on matter: Notes on the Reception of the Aristotelian Corpus in the 13th Century

Marta Borgo
CONICET- IdIHCS, UNLP

Publicado 2013-12-17

Cómo citar

Borgo, M. (2013). Early Aquinas on matter: Notes on the Reception of the Aristotelian Corpus in the 13th Century. Tópicos, Revista De Filosofía, 45(1), 83–128. https://doi.org/10.21555/top.v45i1.610

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Altmetrics

Citas

Resumen

En su comentario al Segundo libro de las Sentencias de Pedro Lombardo, Tomás de Aquino enfrenta el problema de la materia desde distintos puntos de vista. En este artículo, algunos textos relevantes del Comentario sobre las distinciones 3, 12 y 18 son analizados con un triple propósito. En primer lugar, se presenta la perspectiva temprana de Tomás de Aquino sobre la materia, con particular atención a sus implicaciones físicas y metafísicas. En segundo lugar, las tesis del Aquinate son rastreadas hasta sus raíces peripatéticas, con la finalidad de mostrar el papel crucial que juegan Avicena y Averroes en su replanteamiento de la física y metafísica aristotélicas. En tercer lugar, el pensamiento de Tomás de Aquino es puesto en el contexto del debate sobre la materia que surgió desde la recepción de la Física y la Metafísica del Aristóteles latino. Desde esta triple perspectiva, se puede apreciar la consistencia y originalidad de la propuesta temprana de Tomás de Aquino sobre la materia.

Citas

  1. Albert the Great (1894): Commentarii in II Sententiarum, Borgnet, Augustus (ed.), Paris: Vivès.
  2. Albert the Great (1895): Summa de creturis (Prima pars), Borgnet, Augustus (ed.), Paris: Vivès.
  3. Albert the Great (1987): Physica, Hossfeld, Paul (ed.), Köln: Aschendorff (Opera omnia, t. 4.1).
  4. Alexander of Hales (1952): Glossa in quatuor libros Sententiarum Petri Lombardi, PP. collegii sancti Bonaventurae (eds.), Quaracchi (Florence): Ex typographia collegii sancti Bonaventurae.
  5. Aquinas, Thomas (1889): Summa Teologiae, ed. Leon., Rome: Ex typographia polyglotta (Opera omnia, t. 5).
  6. Aquinas, Thomas (1929): Super libros Sententiarum, I-II, Mandonnet, Pierre (ed.), Paris: Lethielleux.
  7. Aquinas, Thomas (1952): In de coelo et mundo, Spiazzi, Raymundus M. (ed.), Turin-Rome: Marietti.
  8. Aquinas, Thomas (1964): In Metaph., Spiazzi, Raymundus M. (ed.), Turin-Rome: Marietti, 2 vol.
  9. Aquinas, Thomas (1976a): De principiis naturae ad fratrem Sylvestrum, Dondaine, Hyacinthe F. (ed.), Rome: Editori di San Tommaso (Opera omnia, t. 43), pp. 37-47.
  10. Aquinas, Thomas (1976b): De ente et essentia, Dondaine, Hyacinthe F. (ed.), Rome: Editori di San Tommaso (Opera omnia, t. 43), pp. 315-381.
  11. Aquinas, Thomas (1976c): De mixtione elementorum ad magistrum Philippum de Castro Caeli, Dondaine, Hyacinthe F. (ed.), Rome: Editori di San Tommaso (Opera omnia, t. 43), pp. 131-157.
  12. Aquinas, Thomas (1996): Quaestiones disputatae de anima, Bazán, B. Carlos (ed.), Rome - Paris: Commissio Leonina - Éditions du Cerf (Opera omnia, t. 24.1).
  13. Aristotle (1998): Physics, Ross, W. David (ed.), Oxford: Clarendon Press.
  14. Augustine of Hippo (1845): De Genesi ad litteram libri duodecim, in: Augustini Hipponensis opera omnia, t. III, PL 34, Paris: J. P. Migne, 245 ff.
  15. Averroes (1562a): In Physic. (Aristotelis Opera cum Averrois commentariis, t. 4), Venice: Apud Iunctas [repr. Frankfurt am Main: Minerva 1962].
  16. Averroes (1562b): In Metaph. (Aristotelis Opera cum Averrois commentariis, t. 8), Venice: Apud Iunctas [repr. Frankfurt am Main: Minerva 1962].
  17. Averroes (1562c): Sermo de substantia orbis (Aristotelis Opera cum Averrois commentariis, t. 9), Venice: Apud Iunctas [repr. Frankfurt am Main: Minerva 1962].
  18. Averroes (1953): Commentarium magnum in Aristotelis de anima libros, Crawford, F. Stuart (ed.), Cambridge (Massachussets): The Medieval Academy of America.
  19. Averroes (2003): Commentum magnum super libro de celo et mundo, Carmody, Francis J. (†) – Arnzen, Rüdiger (eds.), Leuven: Peeters.
  20. Averroes (2009): Long Commentary on the De Anima of Aristotle, Taylor, Richard (transl.) (with Druart, Thérèse-Anne), New Haven & London: Yale University Press.
  21. Avicenna Latinus (1977-1980): Liber de Philosophia prima sive scientia divina, Van Riet, Simone (ed.), Leuven-Leiden: Peeters-Brill, 2 vols.
  22. Avicenna Latinus (1992): Liber primus naturalium: tractatus primus de causis et principiis naturalium, Van Riet, Simone (ed.), Leuven-Leiden: Peeters-Brill.
  23. Bacon, Roger (1928): Questiones supra libros quatuor Physicorum Aristotelis, Steele, Robert – Delorme, Ferdinand (eds.), Oxford: Clarendon Press (Opera hactenus inedita Rogeri Baconi [= OHI], t. 8).
  24. Bacon, Roger (1930): Questiones supra libros prime philosophie Aristotelis (I, II, V-X), Steele, Robert - Delorme, Ferdinand (eds.), Oxford: Clarendon Press (OHI, t. 10).
  25. Bacon, Roger (1932): Questiones altere supra libros prime philosophie Aristotelis (Metaphysica I-IV), Steele, Robert – Delorme, Ferdinand (eds.), Oxford: Clarendon Press (OHI, t. 11), pp. 1-170.
  26. Bacon, Roger (1935): Questiones supra libros octo Physicorum Aristotelis, Delorme, Ferdinand – Steele, Robert (eds.), Oxford: Clarendon Press (OHI, t. 13).
  27. Baldner, Steve (1999): “St. Albert the Great and St. Thomas Aquinas on the Presence of Elements in Compounds”, Sapientia LIV, pp. 41-57.
  28. Baldner, Steve (2004): “Thomas Aquinas on Celestial Matter”, The Thomist LVIII, pp. 431-467.
  29. Bazán, Carlos B. (1983): “La corporalité selon saint Thomas d’Aquin”, Revue philosophique de Louvain LXXXI-51, pp. 369-409.
  30. Belo, Catarina (2007): Chance and Determinism in Avicenna and Averroes, Leuven: Brill.
  31. Benedetto, Mariaenza (2007a): “La dimensione fondante della realtà: la materia di Ibn Gabirol e Shem Tov ben Yosef ibn Falaquera”, Quaestio VII, pp. 229-244.
  32. Benedetto, Mariaenza (2007b): Avicebron. Fonte della vita, Milan: Bompiani.
  33. Bertolacci, Amos (2002a): “Albert the Great and the Preface of Avicenna’s Kitāb al Šifā’ ”, in: Avicenna and his Heritage, Janssens, Jules – De Smet, Daniel (eds.), Leuven: Leuven University Press, pp. 131-152.
  34. Bertolacci, Amos (2002b): “The Doctrine of Material and Formal Causality in the Ilāhiyyāt of Avicenna’s Kitāb al-Šifā’”, Quaestio II, pp. 125-154.
  35. Bertolacci, Amos (2009): “The Reception of Averroes’ Long Commentary on the Metaphysics in Latin Medieval Philosophy until Albertus Magnus”, in: Via Alberti. Texte – Quellen – Interpretationen, Honnefelder, Ludger et al. (eds.), Münster: Aschendorff, pp. 457-480.
  36. Bonaventure of Bagnoregio (1885): Commentaria in quatuor libros Sententiarum, PP. collegii S. Bonaventurae (eds.), Quaracchi (Florence): Ex typographia collegii S. Bonaventurae, vol. 2.
  37. Borgo, Marta (2012): “Les raisons séminales entre théologie et philosophie: d’Alexandre de Halès à Thomas d’Aquin”, Documenti e studi sulla tradizione filosofica medievale XXIII, pp. 143-171.
  38. Borgo, Marta (2013): “Latin Medieval Translations of Aristotle’s Metaphysics”, in: The Latin Medieval Commentaries on Aristotle’s Metaphysics, Amerini, Fabrizio – Galluzzo, Gabriele (eds.), Leiden: Brill, pp. 19-58.
  39. Boulnois, Olivier (2002): “Le besoin de métaphysique. Théologie et structures des métaphysiques médievales”, in: La servante et la consolatrice, Solère, Jean-Luc - Kaluza, Zenon (eds.), Paris: Vrin, pp. 45-94.
  40. Brower, Jeffrey E. (2012): “Matter, Form, and Individuation”, in: The Oxford Handbook to Aquinas, Davies, Brian – Stump, Eleonore (eds.), New York: Oxford University Press, pp. 85-102.
  41. Brunner, Fernand (1965): Platonisme et aristotélisme. La critique d’Ibn Gabirol par St. Thomas d’Aquin, Leuven: Publications Universitaires de Louvain.
  42. Colish, Marcia L. (1990): The Stoic Tradition from Antiquity to the Early Middle Ages, Leiden: Brill, vol. 2.
  43. Dales, Richard C. (1971): “The Influence of Grosseteste’s Hexaemeron on the Sentences Commentaries of Richard Fishacre, O.P. and Richard Rufus of Cornwall, O.F.M.”, Viator: Medieval and Renaissance Studies II, pp. 271-300.
  44. Del Punta, Francesco et al. (1996): “Commentaries on Aristotle’s Physics in Britain, ca. 1250-1270”, in: Aristotle in Britain during the Middle Ages, Marenbon, John (ed.), Turnhout: Brepols, pp. 265-283.
  45. Del Punta, Francesco et al. (1997): “Les commentaires anglais sur la Physique d’Aristote au XIIIe siècle”, in: L’enseignement des disciplines à la Faculté des arts (Paris et Oxford, XIIIe-XVe siècle, Weijers, Olga – Holtz, Louis (eds.), Turnhout: Brepols 1997, pp. 271-279.
  46. Di Giovanni, Matteo (2006): “Averroes on the Species of Celestial Bodies”, in: Wissen über Grenzen. Arabisches Wissen und lateinisches Mittelalter, Speer, Andreas – Wegener, Lydia (eds.), Berlin – New York: Walter de Gruyter (Miscellanea Mediaevalia, 33), pp. 438-464.
  47. Di Giovanni, Matteo (2011): “Substantial Form in Averroes’ Long Commentary on the Metaphysics, in: In the Age of Averroes: Arabic Philosophy in the Sixth/Twelfth Century, Adamson, Peter (ed.), London – Turin: The Warburg Institute – Nino Aragno Editore, pp. 175-194.
  48. Donati, Silvia (1986): “La dottrina di Egidio Romano sulla materia dei corpi celesti. Discussioni sulla natura dei corpi celesti alla fine del tredicesimo secolo”, Medioevo XII, pp. 229-280.
  49. Donati, Silvia (1991): “Per lo studio dei commenti alla Fisica del XIII secolo. I: Commenti di probabile origine inglese degli anni 1250-1270ca. Parte I”, Documenti e studi sulla tradizione filosofica medievale II.2, pp. 361-441.
  50. Donati, Silvia (1993): “Per lo studio dei commenti alla Fisica del XIII secolo. I: Commenti di probabile origine inglese degli anni 1250-1270ca.”, Documenti e studi sulla tradizione filosofica medievale IV, pp. 25-133.
  51. Donati, Silvia (1998): “Il commento alla Fisica di Adamo di Bocfeld e un commento anonimo della sua scuola. Parte I”, Documenti e studi sulla tradizione filosofica mediavale IX, pp. 111-178.
  52. Donati, Silvia (1999): “Il commento alla Fisica di Adamo di Bocfeld e un commento anonimo della sua scuola. Parte II”, Documenti e studi sulla tradizione filosofica mediavale X, pp. 233-297.
  53. Donati, Silvia (2002): “La discussione sulla materia nella tradizione di Commento della Fisica: commentatori inglesi degli anni 1240-1270 ca”, in: Il commento filosofico nell’Occidente latino (secoli XIII-XIV), Fioravanti, Gianfranco – Leonardi, Claudio - Perfetti, Stefano (eds.), Turnhout: Brepols, pp. 185-232.
  54. Donati, Silvia (2005): “The Anonymous Commentary on the Physics in Erfurt, Cod. Amplon. Q. 312 and Richard Rufus of Cornwall”, Recherches de Théologie et Philosophie médiévale LXXII, pp. 232-262.
  55. Donati, Silvia (2012): “Robert Kilwardby on Matter”, in: A Companion to the Philosophy of Robert Kilwardby, Lagerlund, Heinrich - Thom, Paul (eds.) Leiden: Brill, pp. 239-273.
  56. Donati, Silvia (2013), “Pseudoepigrapha in the Opera hactenus inédita Rogeri Baconi? The Commentaries on the Physics and on the Metaphysics”, in: Les débuts de l’enseignement universitaire à Paris, Verger, Jacques – Weijers, Olga (eds.), Turnhout: Brepols, pp. 147-197.
  57. Dondaine, Hyacinthe F. (1976): “Préface” in: Thomas Aquinas, De principiis naturae ad fratrem Sylvestrum, Rome: Editori di San Tommaso (Opera omnia, t. 43), pp. 5-35.
  58. Forest, Aimé (1956): La structure métaphysique du concret selon saint Thomas d’Aquin, Paris: Vrin.
  59. Gilson, Étienne (1943): Introduction à l’étude de Saint Augustin, Paris: Vrin.
  60. Grosseteste, Robert (1982): Hexaëmeron, Dales, Richard C. - Gieben, Servus (eds.), London: The British Academy (Oxford University Press).
  61. Hackett, Jeremiah (2005): “Roger Bacon and the Reception of Aristotle in the Thirteenth Century: An Introduction to His Criticism of Averroes”, in: Albertus Magnus und die Anfänge der Aristoteles-Rezeption im lateinischen Mittelalter, von Richardus Rufus bis zu Franciscus de Mayronis, Honnefelder, Ludger et al. (eds.), Münster: Aschendorff, pp. 219-247.
  62. Hasnawi, Ahamad (2002): “La Physique du Šifā: aperçus sur sa structure et son contenu”, in: Avicenna and his Heritage, Janssens, Jules – De Smet, Daniel (eds.), Leuvin: Leuven University Press, pp. 67-80.
  63. Hossfeld, Paul (1980): “>Erste Materie< oder >Materie im allgemeinen< in den Werken des Albertus Magnus”, in: Albertus Magnus Doctor Universalis (1280/1980), Meyer, Gerbert - Zimmermann, Albert (eds.), Mainz: Matthias-Grünewald-Verlag, pp. 205-234.
  64. Houser, Rollen E. (2012): “Avicenna and Aquinas’s De principiis naturae, c. 1-3”, The Thomist LXXVI, pp. 577-610.
  65. Hyman, Arthur (1997): “Aristotle’s ‘first matter’ and Avicenna’s and Averroes’ ‘corporeal form’”, in: Essays in Medieval Jewish and Islamic Philosophy, Hyman, Arthur (ed.), New York: Ktav Publishing House, pp. 335-356.
  66. Imbach, Ruedi – Oliva, Adriano (2009): La philosophie de Thomas d’Aquin, Paris: Vrin.
  67. Karger, Elizabeth (2002): “Richard Rufus’s Account of Substantial Transmutation”, Medioevo XXVII, pp. 165-190.
  68. Karger, Elizabeth (2005): “Richard Rufus as a source for Albertus Magnus”, in: Albertus Magnus und die Anfänge der Aristoteles-Rezeption im lateinischen Mittelalter, von Richardus Rufus bis zu Franciscus de Mayronis, Honnefelder, Ludger et al. (eds.), Münster: Aschendorff, pp. 424-453.
  69. Kilwardby, Robert (1976): De ortu scientiarum, Judy, Albert G. (ed.), Toronto: The Pontifical Institute of Medieval Studies.
  70. Lang, David P. (1998): “The Thomistic Doctrine of Prime Matter”, Laval théologique et philosophique LIV, pp. 367-385.
  71. Leibold, Gerhard (2010): “Robert Kilwardby’s Commentary on the Sentences of Peter Lombard”, in: Mediaeval Commentaries on the Sentences of Peter Lombard. Vol. 2, Rosemann, Philipp W. (ed.), Leiden-Boston: Brill, pp. 175-225.
  72. Lewis, Neil (1997): “Robert Grosseteste and the Church Fathers”, in: Backus, Irena (ed.), The Reception of the Church Fathers in the West, Leiden: Brill, vol. 1, pp. 197-229.
  73. Lewis, Neil (2003): “Robert Grosseteste’s Notes on the Physics”, in: Mackie, Evelyn A. - Goering J. (eds.), Editing Robert Grosseteste, Toronto: University of Toronto Press, pp. 103-134.
  74. Libera, Alain de (1997): “Structure du corpus scolaire de la métaphysique dans la première moitié du XIIIe siècle”, in: L’enseignement de la philosophie au XIIIe siècle. Autour du “Guide de l’étudiant” du ms. Ripoll 109, Lafleur, Claude – Carrier, Joanne (eds.), Turnhout: Brepols, pp. 61-88.
  75. Litt, Thomas (1963): Les corps céléstes dans l’univers de saint Thomas d’Aquin, Leuven-Paris: Publications universitaires-Nauwelaerts.
  76. Lizzini, Olga (2011): Fluxus (fayḍ). Indagine sui fondamenti della metafisica e della fisica di Avicenna, Bari: Edizioni di Pagina, pp. 335-482.
  77. Maimonides (1963): The Guide of the Perplexed, Pinès, Shlomo (transl.) Chicago: University of Chicago Press.
  78. Mazzarella, Pasquale (1978): Controversie medievali. Unità e pluralità delle forme, Naples: Giannini Editore.
  79. McAleer, Graham J. (1996): “Augustinian Interpretations of Averroes with Respect to the Status of Prime Matter”, The Modern Schoolman LXXIII.2, pp. 159-172.
  80. McEvoy, James (2000): Robert Grosseteste, Oxford: Oxford University Press.
  81. Oliva, Adriano (2006): Les débuts de l’enseignement de Thomas d’Aquin et sa conception de la sacra doctrina, avec l’édition du prologue de son commentaire des Sentences, Paris: Vrin.
  82. Pauson, John J. (1950): Saint Thomas Aquinas. De principiis naturae. Introduction and Critical Text, Fribourg-Leuven: Nauwelaerts.
  83. Peter Lombard (1971): Sententiae in IV libris distinctae, [Brady, Ignatius (ed.)], Grottaferrata: Collegi sancti Bonaventurae ad Claras Aquas, vol. I.
  84. Porro, Pasquale (2012): Tommaso d’Aquino. Un profilo storico-filosofico, Bologna: Carrocci editore.
  85. Raedts, Peter (1987): Richard Rufus of Cornwall and the Tradition of Oxford Theology, New York: Oxford University Press.
  86. Rigo, Caterina (2005): “Zur Redaktionsfrage der Frühschriften des Albertus Magnus”, in: Albertus Magnus und die Anfänge der AristotelesRezeption im lateinischen Mittelalter. Von Richardus Rufus bis zu Franciscus Mayronis, Honnefelder, Ludger et al. (eds.), Münster: Aschendorff, pp. 325-374.
  87. Rodolfi, Anna (2003): “La dottrina della materia celeste in Alberto Magno”, Medioevo e Rinascimento XVII, pp. 25-47
  88. Rodolfi, Anna (2004) : Il concetto di materia nell’opera di Alberto Magno, Florence: Edizioni del Galluzzo.
  89. Silva, José F. (2012): “Robert Kilwardby”, in: Stanford Encyclopedia of Philosophy (plato.stanford.edu).
  90. Stone, Abraham D. (2001): “Simplicius and Avicenna on the Essential Corporeity of Material Substances”, in: Aspects of Avicenna, Wisnovsky, Robert (ed.), Princeton: Markus Wiener Publishers, pp. 73-130.
  91. Taylor, Richard (1998): “Averroes on Psychology and the Principles of Metaphysics”, Journal of the History of Philosophy XXXVI.4, pp. 507-523.
  92. Torrell, Jean-Pierre (2002): Initiation à saint Thomas d’Aquin. Sa personne et son œuvre, Fribourg - Paris: Éditions Universitaires de Fribourg - Les Éditions du Cerf.
  93. Trifogli, Cecilia (2000): Oxford Physics in the Thirteenth Century (ca. 1250-1270). Motion, Infinity, Place & Time, Leiden: Brill.
  94. Wippel, John F. (2000): The Metaphysical Thought of Thomas Aquinas. From Finite Being to Uncreated Being, Washington: The Catholic University Press.
  95. Wood, Rega (1992): “Richard Rufus and Aristotle’s Physics”, Franciscan Studies LII, pp. 247-281.
  96. Wood, Rega (1994): “Richard Rufus: Physics at Paris before 1240”, Documenti e studi sulla tradizione filosofica medievale V, pp. 87-127.
  97. Wood, Rega (1998): “The Earliest Known Surviving Metaphysics Commentary”, Medieval Philosophy and Theology VII, pp. 39-49.
  98. Wood, Rega (2009): “The Works of Richard Rufus of Cornwall: the State of the Question in 2009”, Recherches de Théologie et Philosophie médiévales LXXVI.1, pp. 1-73.
  99. Zimmermann, Albert (1971): Verzeichnis ungedruckter Kommentare zur Metaphysik und Physik des Aristoteles aus der Zeit von etwa 1250-1350, Leiden-Köln: Brill.
  100. Zimmermann, Albert (1998): Ontologie oder Metaphysik? Die Diskussion über den Gegenstand der Metaphysik im 13. und 14. Jahrhundert. Texte und Untersuchungen, Leuven: Brill.